Hạch toán kế toán

Ảnh: Trường Đại học Tài chính Kế toán Cổ Nhuế

Có lần ở đâu đó anh đã từng nói, rằng Trường Đại học Tài chính Kế toán (The Big Learning School of Main Talent and Mathematical Cheats) không phải là nơi dạy cho người ta trở thành nhà toán học, mà chủ yếu là dạy người ta cách chế biến hoá đơn, chứng từ mà thôi. Tuy vậy, để chế biến được hoá đơn, chứng từ thì người ta ít hoặc nhiều cũng phải có một tí kiến thức về hạch toán kế toán. Và thế là Trường Tài chính Kế toán đè bọn anh ra bắt học môn Kế toán, cho dù anh là sinh viên Khoa Tài chính nhà nước (The Department of Main Talent Water House).


Ảnh: Các phần hành kế toán chủ yếu trong doanh nghiệp1. Khái niệm hạch toán kế toán

Bài đầu tiên, bọn anh được học về khái niệm hạch toán kế toán. Cô giáo dạy kế toán, tạm gọi là cô Kế toán, mở quyển giáo trình dõng dạc đọc cho bọn anh chép: Hạch toán kế toán, hay Kế toán, là việc quan sát, đo lường, tính toán, ghi chép và phản ánh về tài sản và sự biến động của tài sản nhằm mục đích blah blah blah.

Chỉ cần nghe chừng đó là bọn anh cũng đã xây xẩm hết cả mặt mày, ai nấy nhăn nhó như các vị La Hán chùa Tây Phương. Tuy nhiên, chỉ làm “La Hán” được mấy phút, bọn anh đã bị cô giáo bắt “hoàn tục” với lời giải thích đầy ong bướm, đại ý, nếu các anh nắm vững khái niệm kế toán thì mỗi khi đi tán tỉnh các bạn gái xinh xinh Khoa Kế toán, thay vì phải trình bày rất chi là và này nọ, rằng “cho anh quan sát, đo lường, tính toán, ghi chép và phản ánh em phát!”, thì các anh chỉ cần nói ngắn gọn, rằng “cho anh kế toán em phát!”, thế là đủ!

Học được cái võ kia, anh áp dụng ngay lập tức. Và chỉ sau vài lần nghe trình bày khái niệm hạch toán kế toán, đã có một em sinh viên Khoa Kế toán, tạm gọi là em Kế toán, chết về tay anh. Anh phải công nhận là phương pháp giảng dạy của cô Kế toán cực kỳ hay. Chắc là thời đi học, cô cũng đã từng được các anh khoá trên “hạch toán” cho nhiều phát thì mới có cách giải thích đi vào lòng người như vậy!

2. Nghiệp vụ kế toán và định khoản kế toán

Phần lớn thời gian của chương trình học môn kế toán được dành cho việc làm bài tập. Hồi ấy các bài tập trong sách kế toán thường được bắt đầu bằng câu “Trong kì, phát sinh các nghiệp vụ sau...”. Và thế là cái cụm từ “phát sinh nghiệp vụ” dính luôn vào mồm bọn anh từ đó. Suốt mấy năm trời học ở trường Tài chính, bất cứ cái gì xảy ra trên đời, bọn anh cũng biến nó thành một nghiệp vụ kế toán, tỉ như nhức đầu thì được thì gọi là “phát sinh nghiệp vụ nhức đầu”, đau bụng thì gọi là “phát sinh nghiệp vụ đau bụng”, bị xe tông thì gọi là “phát sinh nghiệp vụ bị xe tông”, vân vân và vân vân. Nói chung là cái gì cũng phải trở thành một nghiệp vụ kế toán, như thế thì nó mới tương xứng với những sinh viên tài chính kế toán ưu tú như bọn anh!

Rồi bọn anh phải làm quen với cái việc gọi là “định khoản kế toán”. Khi đã có các nghiệp vụ kế toán phát sinh, thì việc của người làm kế toán là phải định khoản, nghĩa là phải biết cách làm thế nào để ghi “Nợ” vào một tài khoản này, đồng thời ghi “Có” vào một tài khoản đối ứng liên quan. Thế là bên cạnh việc “nghiệp vụ hoá” các sự kiện xảy ra trên trời dưới đất, bọn anh lại bắt đầu nhiễm thêm cái tật “định khoản hoá”, cái gì xảy ra cũng bị bọn anh lôi ra để định khoản: đi lĩnh tiền thầy bu gửi lên thì ghi Nợ tài khoản “Tiền mặt”, ghi Có tài khoản “Tiền đang chuyển”; đi ăn cơm thì ghi Nợ tài khoản “Chi phí ăn cơm”^[1a], ghi Có tài khoản “Phải trả cho người bán”^[2]; đi uống nước thì ghi Nợ tài khoản “Chi phí uống nước”^[1b], ghi Có tài khoản “Tiền mặt”, vân vân và vân vân. Kể ra thì bọn anh cũng yêu nghề kế toán phết!

3. Thực hành kế toán

Có một lần, anh đến phòng của em Kế toán chơi, em ấy đố anh định khoản nghiệp vụ “lấy vợ”. Anh nghĩ không ra, nên xin khất, rồi đi kiếm mấy cao nhân kế toán để thọ giáo. Một thằng học Khoa Kế toán, tạm gọi là thằng Kế toán, thầy dùi cho anh, rằng lấy vợ thì ghi Nợ tài khoản 2116, ghi Có tài khoản 411^[3]. Anh nghĩ, lấy vợ thì chắc là sẽ có thêm tài sản cố định và có thêm nguồn vốn, nên ghi Nợ vào tài khoản “Tài sản cố định hữu hình” (số hiệu 211)^[4] và ghi Có vào tài khoản “Nguồn vốn kinh doanh” (số hiệu 411) có lẽ là hợp lý. Vậy là anh quay lại phòng của em Kế toán, trả lời như đinh đóng cột: lấy vợ thì ghi Nợ tài khoản 2116, ghi Có tài khoản 411.

Em Kế toán nhíu mày một lát rồi đùng đùng nổi giận, tống cổ anh ra khỏi phòng và tuyên bố từ nay cấm cửa. Anh chẳng hiểu mô tê gì sất, thất thểu quay về kể lại với thằng thầy dùi, thì nó ôm bụng cười ngặt nghẽo, lại còn chê anh ngu. Cười chán, thằng thầy dùi đưa cho anh quyển Hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp, bảo mở ra xem. Anh làm theo lời nó thì thấy, hỡi ơi, 2116 là số hiệu của tài khoản mang tên “Súc vật làm việc và cho sản phẩm”^[5].

Và anh thù thằng thầy dùi cho đến tận hôm nay. Tiên nhân mấy đời quân xỏ lá!

-----
[1] Hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp do Bộ Tài chính ban hành năm 1995 chẳng có tài khoản nào tên là “Chi phí ăn cơm” hoặc “Chi phí uống nước”, nhưng bọn anh sợ đếch mà không tự đặt thêm một vài tài khoản của riêng mình. Thế thì nó mới máu, mới xứng đáng là sinh viên Đại học Tài chính Kế toán!
[2] Số liệu thống kê chưa đầy đủ cho thấy cứ 10 thằng sinh viên thì có 11 thằng ăn chịu của hàng cơm, cho nên mỗi lần đi ăn là thêm một lần mắc nợ. Miếng ăn của bọn anh hồi đó đích thị là miếng nhục!
[3] Thời đấy bọn anh thường chỉ nhớ được tên của tài khoản mà chẳng mấy khi nhớ được số hiệu tài khoản, khác với bọn sinh viên Khoa Kế toán sành điệu củ kiệu, nhớ được cả tên và số hiệu tài khoản.
[4] Tài khoản 2116 là tài khoản cấp II của Tài khoản 211, cho nên nếu ghi vào tài khoản 2116 thì cũng đương nhiên được coi là ghi vào tài khoản 211.
[5] Tài khoản 211 (Tài sản cố định hữu hình) có 7 tài khoản cấp II là 2111 (Nhà cửa, vật kiến trúc), 2112 (Máy móc, thiết bị), 2113 (Phương tiện vận tải, truyền dẫn), 2114 (Thiết bị, dụng cụ quản lý), 2115 (Cây lâu năm), 2116 (Súc vật làm việc và cho sản phẩm) và 2118 (Tài sản cố định khác). Thường thì anh chỉ nhớ được tài khoản cấp I, chẳng mấy khi nhớ đến tài khoản cấp II.

Xem thêm:
- Những cái hột vịt lộn
- Đôi bạn cùng tiến