Nhân cái sự kết thúc năm học

Kết thúc năm học là thời điểm các ông bô bà lão khoe thành tích học tập của con. Người thì khoe con được giấy khen này. Người thì khoe con được giải thưởng nọ. Người không muốn khoe giấy khen và giải thưởng, thì khoe con được lên lớp. Vân vân và mây mây.

Và cái sự khoe của các ông bô bà lão lại làm tôi nhớ đến thành tích học tập của tôi thời mới cắp sách đến trường…

Hồi đó, cũng vào tầm ve bắt đầu kêu, phượng bắt đầu nở như bây giờ, thì tôi mới bắt đầu biết đến và có ý niệm về cái gọi là thành tích hay danh hiệu mà tôi đạt được sau một năm tập đánh vần và tập đọc ê a.

Ban đầu, danh hiệu của tôi chưa được thể hiện bằng giấy khen, mà mới chỉ được cô giáo ghi vào sổ liên lạc. Tôi không nhớ điểm tổng kết năm học đầu đời của tôi cụ thể là mấy “phẩy”, nhưng tôi nhớ chắc chắn, là năm đó, danh hiệu của tôi được cô giáo ghi vào sổ liên lạc là học sinh tiên tiến.

Chả cần biết học sinh tiên tiến thì hay hớm ra sao, chỉ cần biết đạt danh hiệu đó thì sẽ được phát giấy khen và phần thưởng, là tôi ưng lắm rồi.

Trong khi đó, ở khu tập thể của tôi, có một con bé bằng tuổi và học cùng trường với tôi nhưng không cùng lớp. Kết thúc năm học, tuy nó không nói gì với tôi về danh hiệu mà nó đạt được, nhưng trong những câu chuyện mà tôi nghe lỏm được lúc nó nói chuyện với anh nó, thì nó được xếp loại học sinh toàn diện.

Vào cái thời đói ăn đói mặc ấy, trông thấy ai có vẻ trau chuốt bề ngoài, hay còn được người lớn gọi là “diện”, thì tôi ghét lắm. Và tôi nghĩ, cái đứa con gái kia, chắc là vì hay trau chuốt áo quần hay tóc tai, nên mới bị cô giáo xếp cho cái danh hiệu khó ưng đó. Toàn diện, có nghĩa là lúc nào cũng chỉ chăm chăm trưng diện chứ còn gì nữa!

Và tôi thật lấy làm đắc chí khi nói với ba tôi về thành tích học tập đầu tiên của mình: Con được danh hiệu học sinh tiên tiến. Còn con nớ chỉ là học sinh toàn diện!

Bữa ấy, ba tôi không giải thích cho tôi biết học sinh tiên tiến và học sinh toàn diện thì ai hơn ai kém. Nhưng chỉ sau đó ít lâu, tôi mới vỡ lẽ ra rằng, học sinh tiên tiến như tôi, chỉ cần điểm tổng kết trên 7 “phẩy” là được. Còn học sinh toàn diện như cái con bé đáng ghét kia, là phải có điểm tổng kết từ 8 “phẩy” trở lên.

Thế chứ lị!